Анушка Миновска
Ми недостасуваат топлите летни утра кога наместо сончевите зраци, кои упорно се обидуваа да ми продрат низ трепките, ме будеше милозвучниот глас на чичко Аки, сепак продорен и ѕвонлив: „Станувајте, пазар, пазар, одам на пазар! Му треба ли некому нешто?“.
Не можев да не се насмевнам на таа срдечност, топлина, искреност, каква никогаш повеќе не видов во животот. Облечен во до земја долга сара, како шеикот од Катар, столарот и самоук глумец во својот и нашиот живот, во Малцинскиот театар, сонувачот на најубавите соништа од утрини рани ни го осмислуваше и олеснуваше животот. Беше чудесно отмен и одважен со тенко потстрижената белузлава брада, толку храбра што ни младите не си дозволуваа така да ја носат. Но тој, на своите пет-шеесет беше помлад од сите. Со духот, се разбира. Колку што беше наперчен, толку беше едноставен, скромен и пресретлив. И навистина знаеше да донесе полни торби од пазар. Беше мажиште. Поспаните домаќинки, која покриена, која отскриена, тетка Ленче, Марика – балерината, Мурадија или Рамизе, само ќе му дофрлеа пари во штипка и писулче што им треба за почеток… и утрото можеше да почне.
Јас го сакав најмногу на светот, зашто ме викаше „италијанска кукло“, а јас тоа го доживував како „египетска кралице“! Како само на мене да чекал да дојдам на светот. Јас секогаш останав за него нешто посебно, единствено и направи така да се чувствувам до денес. А посебниот беше тој.
Во нашата зграда на Обединетите нации, како што ја викаше мајка ми, тој беше нашиот Бан ки Мун. Одважен и авторитетен, а сепак благ и кроток, помирлив и разборит. Тој не делеше, не судеше. Тој обединуваше.
Како што убаво почнуваа, уште поубаво завршуваа летните вечери на чичко Аки. Со душа го чекавме да дојде од чајџилница или исклучително од театарска претстава за да ни ги раскаже доживувањата, муабетите, актуелните теми во чаршијата, во градот.
Дали некој од таа страна на Вардар знае дека Чаир има микроклима и свој свет на живеење?
Со појавувањето на чичко Аки сè живнуваше пред зграда. Тој беше иницијаторот. Чичко Свето, пак единствениот Србин во зградата, имаше некоја посебна хиерархиска позиција, Бислим и Раде коваа дрвена маса и две клупи за мажите да се собираат навечер и да дебатираат до раните утрински часови. Се знае, од Љутви на приземје се спушташе ладната ракија и шопската салата, тетка ми, балерината го правеше таратурот и преку татко ми ги праќаше убавите ракиџиски чаши од Русија, а чичко Аки беше мајстор за специјалитети. Мислам дека ни формулата на кока-кола не се чуваше толку тајно како тајната на печената кокошка без ниту една коска, што семејно ја пренесе на средниот син, многу поафирмираниот и поуспешен глумец од него, Тамер. Во тие ноќни машки муабети имаше да се слушне сѐ и сешто. Се разбира, најчеста тема беше политиката, домашна, но и меѓународна. Тука се решаваа најтешките економски прашања, се коваа стратегии и политики за сиромашните, обесправените и неразвиените, проекти на кои можеше да им позавиди и Светската банка. Токму како на генерално собрание на ООН.
И се знаеше редоследот: Палестинците секогаш се во право, нафтата е единствената причина за сите војни, Американците го коваат новиот светски поредок, Русите се мутави што ќутат, но еден ден ќе се освести народот и правадата ќе победи. Се разбира, сите веруваа во комунизмот, дека само тој го носи „идеалното општество“. Не дека понекогаш немаше искричиња и некој збор попреку да се каже, но на сè имаше минувачка… Тоа обично се случуваше после еден по полноќ, кога муабетите и политиките беа баеги пивнати. Тој што беше кабаетлија или навреден, следните два три дена не се појавуваше во „дебатниот клуб“ навечер, но тука повторно стапуваа на сила „прехранбените тактики“ и вештини на чичко Аки и волшебно се забораваа сите лоши моменти. А можеби не беше сè така волшебно?! Можеби имаше простувачка, разбирање, толеранција. Некако бевме полуѓе од сега. На крајот од краиштата, големи чуда ако некој ти го зафатил паркинг местото или ако ти ја затворил гаражата со накосо паркираниот мотор, со кој брмчеше до ниедно време. „Аман бре комшија, синоќа ја претера!“. „Остај се, пијана работа, ама колата не можам никаде да ја најдам, којзнае каде сум ја паркирал и како дојдов до дома…“
Е, така минуваа летните месеци, сè до уште поубавиот септември кога се правеше вистинската мобилизација. Почнуваше сезона на ајвари, на перење теписи, големото „есенско спремање“. Распоредот на шпорети го правеше чичко Аки. Денес прави Рамизе, утре Марика, задутре Барие, па Мирјам, па Анам-Инге, па Свето, и така по ред. И на ајварот и на теписите работеа сите, проблем беа само малите столчиња, а сè друго одеше експресно. Понекогаш се прашувам дали не бевме навистина едно семејство. Па од кај нас се омажија барем три ќерки на Љутви, сите гости на свадба што беа прекубројни ги праќавме кај комшиите, православните и муслиманските празници ги чекавме со иста радост. Кај нас од утрини рани Албанчињата и Турчињата чекаа црвени јајца да се чукаат, а нам ден пред Бајрам лиги ни течеа по баклавите и шеќер-парето. Едвај чекавме да се раздени и да стартуваме по комшии…
Така отприлика течеа летните денови, годините, сè додека не разбравме дека Чичко Аки е во болница, има нешто мака со желудникот. За среќа, се врати набрзо, но исто така, и набрзо пак замина. Отиде некако тивко, мистериозно, како на филм. А беше голем „филмаџија“. Ама не умре никогаш. Толку е жив во моето срце, моите сеќавања…
После него никогаш не беше исто.
Потоа дојдоа 2000-те, некои чудни времиња, од кај дојденците се слушаше песна за Косово република, почнаа и македонските националисти да се засилуваат, почнавме да се гледаме некако подоко, испитувачки, претпазливо. Сепак војната нè начека неподготвени, збунети, уплашени. Дојдоа еден куп „бегалци“ од соседните села, навечер веќе не седевме на клупа пред зградата, туку со првото стемнување бегавме дома… Само еднаш Мејрем кога се враќаше откај татко ѝ од Бојане, додека стоев на балкон, онака искрено, уплашено ме праша: „Што ќе правиме ако дојдат војските?“ И веднаш ми даде предлог: „Знаеш, ако дојдат нашите, вие ќе бегате кај нас, а ако дојдат вашите, ние кај вас. Важи?“ „Важи“, реков со тап поглед. Не знаев кои се ваши, кои се наши. Ама знаев, Чаир веќе не беше никогаш ист.
Му фали чичко Аки.
Анушка Миновска
родена 1986 г. во Чаир, Скопје. Дипломиран маркетинг економист. Магистер во областа на човечки ресурси во општествените дејности. Убав збор, чист воздух, цветни градини и книги, љубов и возвратена љубов, овие нешта се нејзиниот поволен ветер. Инспирацијата од природата и луѓето во нивните наједноставни и најобични околности ги преведува во уметност, а пак од сите форми на уметноста, пишаниот збор и класичната балетска игра се вистинската Анушка. Секое признание и награда ги посветува на својот сопруг и најдобар другар, помалата сестра и родителите.
Контакт: : аnuska.cvet@yahoo.com, anuska.cvet@gmail.com, https://www.linkedin.com/in/anushka-minovska-b49220a6
ažurirano: 31/01/20
