Albina Idrizi
Ishte nata e tretë e bombardimeve dhe tashmë kishim mësuar shtratin ku dhe me kë do të shtriheshim në bodrumin e errët të spitalit. Sapo dëgjuam fishkëllimën e thekshme të sirenës së pasdites që lajmëronte rrezikun e bombardimit të qytetit, dolëm nga dhomat ku qemë vendosur dhe zbritëm shkallët në radhë të gjatë, të njëtrajtshme e të heshtur të grave shtatzëna, i cili kur vështrohej nga kati më i lartë ngjante me trupin e përdredhur të një zvarraniku të majmë e të plogësht. Ecnim si somnambulë duke ndjekur njëra-tjetrën me sytë përdhe në hapin e radhës dhe mendjen te shtëpitë tona ku kishim lënë familjet dhe përditshëritë me rropatjet e bezditë e zakonshme që tani ngjanin aq të ëmbla e të dashura duke na joshur shpresën për t’iu kthyer sa më parë të ishte e mundur.
Në të vërtetë, bodrumi qe një nëndhesë e gjerë, e ftohtë dhe e errët, e padefinuar me asnjë ndarje përveç katër shtyllave të gjera çimentoje në mes të tij, brendia e të cilave bënte një hapësirë katrore boshe e të pashfrytëzuar. Në dy paralele, pas shtyllave, qenë vendosur shtretërit e spitalit ku paloseshin trupat tanë dy e nga dy, shpinë pas shpine në mënyrë që t’i linim vend barkut të fryrë, me nga një krah të zgjatur jashtë shtratit për injektimin e terapisë së rastit nëse paraqitej nevoja. Nga njëra anë ishim ne, shqiptaret, kurse nga ana tjetër, përballë nesh, shtriheshin shtatzënat e kombësisë serbe, shpesh vetëm nga një në shtratin edhe ashtu të ngushtë të paraparë për një person, meqë ishin më pak se ne. Në të majtën e hyrjes së bodrumit gjendeshin dy tavolina pune me pajisjet e nevojshme për ndonjë ndërhyrje të shpejtë. Ndërkaq, në të djathtë, nga mesi e lart, ngjitur me tavanin e bodrumit ishin dritaret e hekurta që u shkonin për shtati mureve të pasuvatuara e nga të cilat dëgjohej vazhdimisht një fishkëllimë ngjethëse. Tri batanije të stërvjetruara të spitalit, hedhur mbi dritare ngjitur njëra me tjetrën në kapëse metali, të cilat ndonëse mbulonin pluhurin dhe merimangat nga brenda bashkë me dritën që nuk duhej parë nga jashtë, nuk arrinin të ndalonin erën e athët të përmjerrjeve as duhmën postkoitale të qenve të rrugës që, para se të niste lufta, kishin zakon të strehoheshin përskaj murit.
– Kemi për të marrë plevit! – më pëshpëriti shoqja e dhomës nga passhpina ime, zëri i së cilës më mirë dëgjohej nga pacientja e shtratit tjetër, e kthyer me kokë kah ajo, se sa nga unë.
– Më mirë plevit se të vdesim! – ia ktheu shpejt e shpejt shoqja përballë pa e ditur nëse po i jepte zemër apo po e tmerronte më shumë.
– Më vjen shumë keq, por është gjendje e jashtëzakonshme. Të shpresojmë të mos zgjasë. – tha mjeku i vizitës.
Rreshtat e shtretërve të ndarë vetiu sipas kombësisë, rrejdhimisht ndanë edhe ekipin mjekësor të spitalit. Andej nga vinin pyetjet, ankimet, e kërkesat në gjuhën serbe, andej drejtoheshin përgjigjet, këshillat, udhëzimet e sugjerimet nga përkatësit profesionalë në këtë gjuhë. Kështu, pjesa tjetër e ekipit që fliste shqip kthehej anash të plotësonte nevojat e pacienteve shqiptare.
Sapo pushoi trazimi i parë i zënies së vendeve me kuisjet stërzgjatëse të shtretërve shoqëruar nga ofshamat gjëmuese të grave, një zhurmë zërash e hapash të shpejtë në hyrje bënë që të niste gjithçka nga fillimi. Asnjëra nga ne nuk u durua pa lëvizur, teksa ato më të shëndetshmet u ngritën përgjysmë të shihnin më mirë.
Në hapësirën katrore mes shtyllave, sakaq zuri vend një shtrat me një paciente të re, i shtyrë nga motrat e spitalit me të gjitha pajisjet e duhura përreth. Pas tyre, dy ekipet mjekësore të të dyja kombësive arritën njëherësh dhe me të shpejtë nisën nga kontrollet e përgjithshme sipërfaqësore të barkut, syve, gjuhës, temperaturës, deri tek analizat e gjakut të cilat mblodhën kokë më kokë mjekët e të dyja grupeve.
Gjatë gjithë kësaj kohe, pacientja, një grua e re e cila duhej ta kishte shtatzaninë e parë, përpëlitej në agoni nga dhimbje të tmerrshme që sa e bënin të kthehej në njërin krah sa në tjetrin, e herë-herë e zgjonin ulur për t’u përplasur sërish e dërrmuar në shtrat. Përkundër të tjerave me të cilat ishim mësuar, ofshamat e saj nuk kuptoheshin as dëgjoheshin të artikuluara, ani se ishin shumë më tronditëse sa të linin përshtypjen se vinin nga honet më të thella të shpirtit. Dy sy të kaltër që derdhnin frikë e llahtar sa herë hapeshin dhe rrëshqisnin shpejt e shpejt nëpër fytyrat përreth përgjëronin për ndihmë. Flokët e gjatë ngjyrë gështenje shpupuriseshin nëpër fytyrë duke i zënë herë sytë e herë gojën dhe ajo as që kishte forcë të lëvizte duart e t’i largonte që andej.
– E gjora, është shurdhmemece! – u skajua afër nesh të na pëshpëriste motra Dritë.
Tani na u duk sikur përnjëherë kuptuam gjuhën e ofshamave të saj. Njësoj duhej të kishin ndier edhe radha e pacienteve serbe pëballë nesh, sepse edhe ato nisën ta shikonin me të tjerë sy në fytyrat që shprehnin keqardhje, lutje të heshtura e dashamirësi.
– Nuk dihet çfarë kombësie ka. Madje, nuk dimë as emrin e saj. Nuk dimë nëse e solli dikush dhe e la pranë dyerve të spitalit ku e gjetëm të molisur njësoj siç po e shihni, apo erdhi vetë. Asgjë! – sqaroi më tej motra Dritë.
Ngjante sikur edhe muret e bodrumit mbanin vesh kah pacientja e re. Asnjë zhurmë, asnjë pipëtimë nga asnjëra prej nesh që gjer atëherë mezi zaptonim ofshamat e njëra-tjetrës. Kishin heshtur edhe dhimbjet tona në ne, të përfshira në ankthin e shqetësimit të ri për të sapoardhurën.
– Duhet ta operojmë, patjetër! – foli me zë të ulët doktor Vlado, kirurg i vetëm serb i ardhur së voni në spital.
– Ashtu mendoj edhe unë. Madje, urgjentisht. Nuk shoh ndonjë zgjidhje tjetër. – iu bashkua doktor Agroni, i një moshe me të.
– Shkojmë, pra. Të mos rrezikojmë më gjatë. Të dhënat i marrim më pas, kur të kalojë e gjitha dhe pacientja mund të shkruajë nëse di të shkruajë. – tha më i vjetri prej tyre, doktor Rexha.
– Për tridhjetë minuta mbaron ora policore dhe mund të ndezim dritat e të fillojmë. Duhet të jemi gati. – shtoi ai duke shikuar orën e dorës.
Pas gjysmë ore edhe ne do të largoheshim nga bodrumi dhe ashtu siç kishim zbritur, ngadalë e plogësht, do të ngjiteshim njëra pas tjetrës nëpër dhomat tona, edhe më të lodhura, edhe më të plogështa. Gjer atëherë, nuk ia shqitëm sytë për asnjë çast pacientes së re. Ishte pika që na lidhte të gjithave. Midisi ku zbarkonin e përputheshin dhimbjet, frikërat, shqetësimet dhe shpresat tona. Shurdhmemecja që as fliste as dëgjonte, por e dëgjonim dhe e kuptonim ne, sepse ishte gjuha jonë universale. Ishte të gjitha ngjashmëritë tona bashkë. Ajo ishte ne dhe ne ishim ajo.
U ngrita nga shtrati dhe iu afrova. Ngadalë, të mos i prishja dremitjen aq të nevojshme të atyre pak çasteve, ia largova flokët e djersitur nga sytë dhe ia mbajta dorën. Motra serbe e cila kujdesej për infuzionin e krahut, buzëqeshi me miratim. Kishte gishtërinj të bardhë e të gjatë. Thonjtë e lyer në ngjyrë të kuqe pjesa më e madhe e të cilëve ishte gërvishur kaherë, më nxitën ta imagjinoja të qetë, të lumtur, ulur diku në shtëpinë e saj pranë të shoqit.
Kur gjithçka ishte gati dhe motra erdhi ta merrte të saposjellurën për ta shpënë në sallën e operacionit, ne ishim të gjitha tok në këmbë përreth saj. U përshëndetëm e i dhamë kurajo secila si diti e si mundi. U përzien gjuhët, fjalët, përqafimet, e u shkrinë në një të përbashkët.
Shkallët i ngjitëm me mendjen atje, te salla e operacionit, ku gruaja që sapo njohëm po mishëronte në mënyrën më hyjnore dashurinë dhe sakrificën e saj për të ardhmen.
– E morët vesh kush ishte pacientja e re? – pyeti të nesërmen motra Dritë, sapo hyri në bodrumin e spitalit.
– Po, – u nguta të përgjigjem para se të vazhdonte më tej.
– Ishte NËNË!
Albina Idrizi
Albina Idrizi (1966) u diplomua për Letërsi dhe gjuhë shqipe në Prishtinë. Nga viti 2014 ishte anëtare e kryesisë e Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, ndërsa prej vitit 2018 deri në vitin 2022 nënkryetare e saj. Ka botuar tri përmbledhje me poezi, dy romane dhe një përmbledhje me tregime. Për romanin “Përsëri mars” fitoi çmimin vjetor “Anton Pashku” për veprën më të mirë në prozë.
Kontakti: al.bina@live.com, www.albinaidrizi.com, Instagram: albina.idrizi
ažurirano: 17/02/23
