Milica Vuçkoviq
Gjyshi përtyp kiflen zëshëm, dhëmbi i dhemb, dhe i vjen keq që nuk i dhemb disi me zë që edhe ne ta dëgjojmë atë siklet. Savka thotë që kiflet janë të mrekullueshme, vetëm se, janë pak të forta, thotë, dhe po i dhembin veshët. Të gjithë qeshin me këtë, përveç Nadës, Nada këtë e merr personalisht sepse ajo i ka gatuar, por më mirë nuk ka mundur t’i gatuajë nga vezët pluhur, qumështi pluhur dhe gjithçka tjetër pluhur që na vjen me postë. Pluhur, mbase qëllimisht, që t’na kujtojë se asgjë më nuk ka atje diku. Qumështi është i zier dhe i thartuar nga një kos i blerë për të bërë kos, e ne i gëzohemi gotës së re plastike të cilën e kemi fituar, sepse në prag të Vitit të Ri ambalazhi i kosit është me vizatime të bredhave dhe të Plakut të Vitit të Ri. Të tillë e kemi edhe mbulesën për tavolinë, festive, dhe ky është i gjithë dekori festiv që e kemi në shtëpi. Mbi tavolinë ajvari që e ka dërguar Branka, suxhuku që e ka dërguar Sava, të cilin, dorën në zemër, e hamë vetëm ne më të rinjtë, më të moshuarit thonë se nuk u pëlqen suxhuku, se sot nuk është se u hahet suxhuku, e ne u besojmë. Ndejë njëmendtë festive. Gjyshi, megjithatë, nuk është i kënaqur që askush nuk mërzitet për sikletin e tij, dhe nis të rënkojë derisa kafshon dhe bën grimasa, e gjyshja fshehurazi e shkelmon poshtë tavolinës. Ai kërcen dhe bërtet, dreqi të marrtë oj grua pse po shkelmon, gjyshja skuqet si ajvari, veç me ngjyrë më të mbyllët. Ai mendon se ne, meqë jetojmë në Beograd, kemi para sa të duash, edhe pse e di se babai u largua nga ushtria kur xhaxhanë e kishte goditur predha dhe sot jetojmë vetëm nga rroga e Nadës, e cila është e vogël, sidomos e vogël për njëmbëdhjetë anëtarë sa jemi tani në banesë. Pavarësisht kësaj, atij ia merr mendja se do të kishte mundësi dhe se do të duhej të ndaheshin të holla që ai ta ndreqte dhëmbin, edhe pse besoj pa fije dyshimi se gjyshi kurrë në jetë nuk ka shkuar te dentisti. Ai mendon se tani është momenti i duhur për një përvojë të tillë. Gjyshja, megjithëse pa shkollë, di ta lexojë gjyshin, prandaj provon të mos i lejojë të fillojë të flasë për këtë, por kot. „S’mund të ha“, thotë, „mund të më çoni te mjeku, dhëmbi më dhemb“. „Hajde boll, gjysh“, thotë gjyshja, „hanë njerëzit edhe pa këmbë“. Nada shkon për ta nxjerrë raundin e dytë të kifleve nga furra, edhe pse më askush nuk është i uritur, megjithëse as i ngopur.
Sado e keqe të jetë dreka, ajo duhej ngrënë, sepse pastaj e fitojmë atë copëz bananesh të vogla. Bananet e vogla i ndanim për së gjati, që ndonjërit të mos i takonte pjesa e gjerë, e tjetrit e ngushta, njërit prapanica, tjetrit koka. Kjo, gjithsesi, i kishte rënë në mend Nadës, pas një mijë e një grindjeve për krem banane. Derisa i ndanim horizontalisht, Nada atyre gjithmonë u jepte pjesën më të trashë, e neve na thoshte se duhet të na vinte turp që po kundërshtojmë dhe se nuk dimë çka është pak. Pastaj e kuptoi që edhe atyre u vjen keq që gjithmonë marrin më shumë. Ato, Savka dhe Dragana, thonë se nuk i kishin provuar kurrë më parë, se ato kishin ëmbëlsira të tjera, gjithashtu të mira, e unë kurrsesi nuk mund të ndërlidh asgjë të mirë me to. Ballet e tyre janë të larta, të rrafshta e të bardha si pëlhura kinemaje, ku, më duket, krejt atë film për traktorët dhe hallakamën e paketimeve mund ta shoh përditë. Ato megjithatë pohojnë se dinë çka janë ëmbëlsirat dhe dinë çka është mirë, e mbajnë në mend, thonë.
I çuditshëm më duket shoqërimi me to sepse e di se duhet të më ishin të afërta, i kam si motra, kushërira, e megjithatë i shoh si krejt të largëta, kurrë më parë nuk jemi parë, e tash përnjëherë, qe dy muaj të pandashëm. Ajo predhë, përnjëherë, na afroi sepse, thonë, se ekziston mundësia që babai ynë të bëhet edhe baba i tyre, dhe pastaj do të jemi motra të njëmendta. Gruaja e xhaxhait, thonë, ka shkuar me të nisur lufta, babai i saj kurrë nuk ka qenë për martesën e tyre. Unë për këtë nuk di asgjë, vetëm se më vjen keq. Më vjen keq qëkur dalim në oborr, apo jashtë, fëmijët e tjerë e shohin që Savka dhe Dragana nuk janë nga këtu, e ato e kuptojnë që fëmijët e tjerë po e shohin këtë, dhe kështu rreth e qark. Unë qëllimisht në dyqan them kru dhe varenika[1], që atyre t’u bëj vend të flasin ashtu, sepse e di se mua askush nuk do të më ngacmojë. E di se nganjëherë është edhe më keq kur i mbroj. Kur luajmë në mes dy zjarresh nganjëherë qëllimisht, pikërisht unë, i qëlloj në kokë që ato të ndihen të barabarta, e pastaj në mbrëmje nuk më zë gjumi për shkak të kësaj dhe më vjen të vjell. WC-ja natën është e zënë, vazhdimisht dikush është brenda. Mua më zgjon kazani i ujit se si bubullon, kurrë më parë nuk e dëgjoja kështu, mbase kështu edhe dëgjohet lufta, mendoj në vete. Savkën dhe Draganën nuk i zgjon, sepse ato mund ta bëjnë dallimin ndërmjet luftës dhe kazanit të ujit dhe nuk mërziten. Një natë tash është e gjatë sa njëmbëdhjetë net qëkur jemi të gjithë aty dhe vërtet vështirë agon, si ngrohja e përsheshit.
Nada del nga shtëpia para të gjithëve dhe shkon në punë. Babi përgatit mëngjesin dhe shpesh na bluan biskota të ëmbla me kos, apo biskota të njelmëta me qumësht dhe sheqer. Njëherë e kemi detyruar t’i provojë por nuk ndjeu asgjë se tashmë i kishte rrëkëllisur disa, sepse që nga mëngjesi i hershëm po kujdesej për xhaxhin. Atëherë e kupton që nuk ia vlen të kundërshtosh. Derisa ne hamë petit beurre me qumësht pluhur dhe ujë, e dëgjoj gjyshin teksa nëpër dhëmbë thotë se nuk e ka ndërmend të vdesë te ne në këtë Serbi tonën dhe se do të kthehet sa më parë. Unë e pyes veten pse pra ka ardhur. Dhe nga ka ardhur. Dhe ku e nga do të shkojë. Gjyshja thotë, hajt, hajt, sa t’jua heq këtë shejtan nga kurrizi, do t’ia dalim ne.
Një mëngjes i përcollëm në autobus te moteli „Një mijë e një trëndafil“. Autobusi ishte plot gjyshër dhe gjyshe, të gjithë në lot, si filloristët në ekskursionin e parë. Do t’u mungojmë, thonë, e megjithatë largohen. Gjyshja bën me dorë nga dritarja e gjyshi as që e kthen shikimin. Shkuan, e pakot me ushqim në pluhur pushuan. Trampë. Për një kohë të gjatë nuk e kisha të qartë se kush janë ata dhe kush jemi ne. Do të ishte marrëzi të pranoja se edhe sot e kësaj dite nuk e kam të qartë, vetëm se e di që disa njerëzve ua vret veshin që kur dal jashtë, them kruh dhe varenika. Këtë vit do ta marr pasaportën dhe t’ua lëshoj nga një trëndafil, kam premtuar. Kurrë nuk jam ankuar për dhembje dhëmbi.
Përkthim: Qerim Ondozi
[1] kruh, varenika – bukë, qumësht i zier (kroatisht) – sh. përkth.
Milica Vuçkoviq
u lind më 1989 në Beograd. Ka studiuar pikturën në Fakultetin e Arteve të Aplikuara në Beograd, dhe pastaj edhe studimet e magjistraturës po në këtë degë në vitin 2013. Nga viti 2014 është anëtare e ULUPUDS-it me status të artistes së pavarur. Ka pasur disa ekspozita kolektive dhe pesë ekspozita personale. Më 2014 ka botuar përmbledhen me tregime të shkurtra me titull Roj (Apostrof) me ilustrimet e saj. Jeton dhe punon në Beograd.
Kontakt: milicavuckovic1@gmail.com
ažurirano: 31/01/20
