Dimitrije Bukviq
„Ah, nënën e guerileve!“, bërtiti togeri. „A do të zgjohet doktor?“
„Bëra krejt çka është e mundur, toger. Të mbetet në izolim?“
„Patjetër. Dhe mos ia hiqni sytë.“
„N’rregull.“
Togeri doli. Doktori mbeti brenda që ta përcjellë të riun në rrecka të uniformës rebele të shtrirë në dyshek, me kokën dhe gjoksin në fasha, duke marrë frymë nën narkozë.
„T’qifsha jetën.“
Poçi elektrik varej nga tavani. Ajri i ashpër e i thatë ta zinte frymën. Nga xhami i dritares të ngjitur me izolir, shiheshin retë e hirta, ndërsa poshtë tyre kodra të pafundme pylli. Nga shpatet e tyre tek tuk dëgjohej ndonjë jehonë shpërthimi, e largët, e mbytur si shpërthimi i petardave nën shuall.
Në karrigen pranë shtrojës, jo larg kokës së ushtarit, gjendej çanta e mjekut. E kishte varur në mbështetëse dhe ishte ulur, dukej thuajse e ruante të plagosurin. Disa minuta apo gjysmë ore më vonë, i riu i hapi sytë. Doktori qeshi.
„I pashkatërrueshëm je, roker“, tha.
Duke ngritur kokën, i riu e shikonte hamendshëm.
„Çka u bë? Nuk më njeh?“
„E marrtë dreqi… Ti! Këtu!“
„Të njëjtën e mendova.“
Ushtari i prekte fashat.
„Të dhemb?“
„Pakëz. Dhe s’po i ndiej këmbët.“
„Mos ki merak, do t’çohesh në këmbë.“
„E çka dreqin ndodhi?“
„Granata. Mirë kalove. Ke mundur të mbetesh pa gjak. T’sollën pa ndjenja. Menjëherë t’njoha. T’vura në gjumë edhe të ndreqa.“
„Do të thotë, e ke bërë shprehi t’ma shpëtosh jetën.“
„Ashtu i bie.“
„S’pari ndeshja, tash bomba.“
„Herën e parë ishe pacient, tani je rob lufte.“
I plagosuri shikonte rreth e qark. Në fund të barakës ishte një dollap i vogël me një kryq të kuq dhe një raft me vegla mjekësore dhe shishe. Etiketat në to ishin të bardha, përveç njërës, të shkarravitur me marker me ngjyrë të kuqe.
„E ty, çka t’solli këtu?“
„Mobilizimi,” psherëtiu doktori. „Më morën n’gjumë.“
„S’paku nuk je n’istikam.“
„Por m’dhanë revole. E unë u frikësohem armëve. Frikësohem, më shkrep në çantë. Unë jam kirurg, s’jam ushtar!“
„Ta merr mendja. Më mirë t’shkon me armë t’ftohta.“
Doktori qeshi mes dhëmbëve dhe shtoi:
„Ka tre muaj që s’e kam pa familjen.“
„As unë fare nuk e di ku e kam t’shoqen dhe djalin“, tregoi djaloshi.
Kirurgu e shikoi i befasuar.
„T’shoqen? Djalin?“
„Të kujtohet ajo bjonde që vinte n’spital?“
„Ëhë.“
I riu nga xhepi nxori fotografinë e një djaloshi bjond.
„E po, ja ku është“, ia tregoi fotografinë. „Trevjeçar.“
Doktori e shikoi fotografinë. U dëgjua një jehonë shpërthimi. Ushtari befas kërceu.
„Mos ke frikë, larg jemi nga fronti“, kirurgu e la fotografinë mbi dyshek. „Por më trego, si përfundove ti këtu?“
„Edhe mua më morën. Para gjysmë viti. Na hynë në lagje, dhe meshkujve u dhanë uniforma dhe pushka. Dhe ja…“, e ndërpreu fjalinë në gjysmë, dhe me një shprehje të lodhur të fytyrës, u zhyt në çarçafin plot njolla.
„Ngadalë“, u ngrit doktori. „Duhet të dhembë pak. Por, ti ke fat. Do ta kishe mbijetuar edhe sulmin atomik. More akrep!“
I buzëqeshën njëri-tjetrit. Kirurgu vazhdoi:
„Por, kur më kujtohet… Sa kohë ka?“
„Katër vjet…“
„Minimum dyqind n’orë. Rokeri i ri, i çmendur. T’sollën të shkërmoqur, klinikisht të vdekur. Fillova të bëj ndërhyrjen kirurgjike. N’mes të operacionit, lëvize. E ishe me anestezion.“
„E po, nuk më pëlqejnë mjekët, he-he.“
„Kolegët këmbëngulnin se ishte ndonjë spazëm. E unë ta jap kokën se ti përpëliteshe sepse doje t’mbijetoje. Shtatë orë të operova atëherë. N’fund, vetëm flokët të pësuan.“
„Ashtu-kështu në fund do të t’kishin qethë në ushtri“, bëri djaloshi me dorë. „Por, prandaj gazetat ditë me radhë shkruanin për kirurgun i cili kishte bërë të pamundurën.“
Buzëqeshi dhe shtoi:
„Bendi im të ishte mirënjohës, por jo edhe kritikët.“
Doktori ia kishte ngulur sytë dyshemesë.
„Dhe pastaj për pak nuk u bëra shef klinike. Kur – shpërtheu lufta. E tani, në pleqëri, po ua ndërroj pelenat të plagosurve.“
„E ti thua se unë jam i robëruar“, tha djaloshi, duke theksuar guximshëm atë unë.
Shikuan njëri-tjetrin.
„E çka dreqin do t’bëjnë me mua?“
„Togeri ende nuk e di se ke mbijetuar. E atij i intereson se ku e keni shtabin.“
„E unë mendoja se i interesonte Konventa e Gjenevës.“
„Çfarë konvente, çfarë bakraçi. Të burgosurin e kaluar të plagosurit tanë e vranë në gjumë. Prandaj ty të kanë izoluar.“
Ushtari shikonte rreth e rrotull sikur brejtësi në labirint.
„Hajde pra, thirre togerin tënd, çka po pret“, tha me tallje.
„Sikur të doja, do ta kisha bërë moti.“
„E çka deshe?“
Kirurgu rrudhi supet.
„S’pari, të t’i ndërroj fashat. Nëse dikush vjen, mbylli sytë dhe mos bëj zë.“
Duke e tërhequr çantën nga mbështetësja e karriges, doktori shikoi brenda. Bëri me kokë në shenjë mosbesimi dhe shkoi te dollapi.
„Doktor…“, thirri i plagosuri.
Duke u kthyer, kirurgu e pa revolen në duart e djaloshit.
„…e harrove çantën.“
E mori në shenjë. Doktori i ngriti duart. Një pikë djerse ia përshkoi faqen.
„Ç… çka po bën?“
Jashtë u dëgjua një shpërthim i hatashëm. Kirurgu u drodh.
„Mos ke frikë”, tha i riu me ironi, „larg jemi nga fronti.“
„Largoje, t-t-të lutem…“
„E largoj, kur t’më vësh përsëri në gjumë… por përgjithmonë.“
„Urdhëro?“
„Tradhtarët i vrasin edhe këta edhe ata! Më mirë të vdes. Thuaj se e kisha nga plagët.“
„E pse nuk e qëllon veten?“
„Budallë. Do të japësh ti shpjegime se nga e mori revolen i plagosuri? Dhe atë, revolen tënde?“
Doktori uli kokën.
„Nuk je qyqar? Bëhu burrë, mbytmë“, tha ushtari, duke treguar te shishja me etiketë të shkarravitur. „Ç’është ajo?“
„Jo! As mos e provo… të lutem…“
„Ama!“, bërtiti i plagosuri.
Kirurgu i ndrojtur e mori lëngun. Iu drodh mjekra.
„Nxito! A mos po do të të vijë togeri?“
Me gjysmë hapi e solli shishen. Djaloshi e hapi dhe e afroi te goja. Doktori ia ledhatoi fytyrën. I riu ia ktheu me një shikim shpotitës, dhe me të parën e piu lëngun dhe e ktheu armën në çantë.
„Faleminderit doktor“, buzëqeshi, duke i mbyllur qepallat. „Je njeri i mirë…“
Muskujt në fytyrën e ushtarit u rrudhën duke krijuar një grimasë plot dhembje. Merrte frymë cekët dhe me ndërprerje, derisa trupin ia shkundi një spazëm e përhumbur. Kirurgu qau. Ia kontrolloi pulsin, pastaj e ktheu shishen në vend. E mori fotografinë e djaloshit dhe e vështroi në qetësi. Mu atëherë u kthye togeri.
„Diçka t’re?“
Doktori në heshtje tregoi kufomën. Sytë e mbyllur dhe goja gjysmë e hapur shiheshin nën fashë.
„E marrtë dreqi!“, shau togeri dhe e shikoi kirurgun. Ia rrëmbeu fotografinë.
„E kjo.. Hë! Nipi!“, ia rrahu togeri supet. „Bravo! Djalosh i bukur… Do t’bëhet njeri i madh!“
„Do t’bëhet“, tha doktori, duke shikuar dyshemenë. „Si i ati.“
Përkthim: Qerim Ondozi
Dimitrije Bukviq
Dimitrije Bukviq , lindi në Beograd në vitin 1985. Është sociolog, gazetar dhe shkrimtar. Tregimet i botoi në Serbi, BeH, Mal të Zi e Kroaci. Është fitues i festivalit të shkrimtarëve të rinj Srpsko pero, fitues i konkursit të Bibliotekës Kombëtare Bor, dhe i konkursit Miodrag Borisavljević. Është autor i përmbledhjes me tregime "Svaka dobija" (Partizanska knjiga, 2017) dhe veprave publicistike "Kafanološki astal / Karirani stolnjak" (meDragolub B. Gjorgjeviqi, 2014) dhe "Šezdeset osma – pedeset godina posle" (2018). Pas përmbledhjes Biber me pompozitet mund ta paraqesë veten: është përkthyer në shumicën e gjuhëve të rajonit. Dhe ja, e tha pikërisht këtë.
Kontakti: dimitrije.bukvic@gmail.com
ažurirano: 04/02/20
